Aplikacja BIK

Sprawdzaj BIK w telefonie!

 

Przypomnij sobie: jak często udostępniałeś swój dowód osobisty osobom postronnym? Okazywałeś go, a nawet pozwalałeś na jego kopiowanie? Często? To błąd, który popełniłeś zapewne z powodu zwykłej niewiedzy. Bo tak naprawdę niewiele osób wie, że okazywanie dowodu osobistego to czynność, której zgodnie z prawem można odmówić, nie narażając się przy tym na nieprzyjemności.

Okazywanie dowodu osobistego – kiedy jest konieczne, a kiedy nie?

Ważne, aby mieć świadomość tego, w jakich sytuacjach i komu możesz, a czasem nawet powinieneś przedstawiać swój dowód tożsamości. Poznaj więc swoje prawa.

Zobacz, kiedy musisz, a kiedy nie, okazywać i udostępniać swój dowód osobisty.

Wypożyczalnie kajaków, rowerów, baseny, lodowiska i inne obiekty sportowe, jak również instytucje kultury (np. muzea)

Chcesz umilić sobie czas i zabrać rodzinę np. na spływ kajakowy? W wypożyczalni sprzętu widzisz informację, że musisz nie tylko okazać, ale i pozostawić „w zastaw” swój dowód osobisty. Warto wiedzieć, że zgodnie z ustawą z 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych, za tego typu działania przewidziana jest kara pozbawienia wolności do jednego miesiąca lub kara grzywny.

Co to znaczy? Ni mniej, ni więcej to, że nikt nie ma prawa od Ciebie żądać pozostawienia Twojego dowodu osobistego w zastaw gdyż jest to naruszenie obowiązującego prawa. Co zrobić, jeśli ktoś mimo to żąda od Ciebie dowodu w zamian za wypożyczenie sprzętu? Możesz poinformować o tym fakcie Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (GIODO, ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa, tel. 22860 70 70).

Autobus miejski, tramwaj, pociąg

Zdarzyło Ci się jechać bez biletu? Czasem tak bywa – głównie z powodu pośpiechu lub zapominalstwa. Jeśli, oprócz krótkiej pamięci masz również pecha, to trafisz na kontrolę. I jest więcej niż pewne, że będziesz musiał zapłacić karę. Czy wypisujący wezwanie do zapłaty kontroler ma prawo żądać od Ciebie okazania dowodu osobistego? Powiedzmy to jasno – tak, ma takie prawo!

Mówi o tym ustawa z 15 listopada 1984 r. „Prawo przewozowe”. Jasno określa ona, że w przypadku stwierdzenia braku biletu albo dokumentu uprawniającego do przejazdu bezpłatnego lub ulgowego (np. legitymacji studenckiej), osoba upoważniona przez przewoźnika powinna pobrać właściwą należność za przewóz i opłatę dodatkową albo wystawić wezwanie do zapłaty (art. 33a ust. 3 i 4). W razie odmowy zapłacenia należności ma ona prawo żądać okazania dokumentu umożliwiającego stwierdzenie tożsamości podróżnego (art. 33a ust. 7 pkt 1).

Pamiętaj jednak, że chodzi tu tylko o samo okazywanie dowodu osobistego. Masz w takiej sytuacji obowiązek pokazać swój dowód, natomiast kontroler nie może go od Ciebie zabrać i w żadnym wypadku nie może się z nim oddalić. Okazanie dowodu jest tu słowem kluczem.

Pracownicy ochrony

Pracowników ochrony możesz spotkać w wielu miejscach: od supermarketów zaczynając, przez instytucje kultury, lotniska, na ważnych instytucjach państwowych kończąc. I zapewne choć raz, przy okazji takiego spotkania, zadałeś sobie pytanie: czy ochroniarz może mnie legitymować? W tym wypadku odpowiedź jest złożona. Pamiętaj, że są ochroniarze i „ochroniarze”.

Zapytasz - jak ich odróżnić? Różnica jest bardzo prosta, ale również bardzo znacząca. Najczęściej ochroniarze, których możesz spotkać np. w sklepach, nie są licencjonowani i nie mają prawa legitymowania czy stosowania środków przymusu bezpośredniego. Znaczy to tyle, że nie masz obowiązku pokazywania takiemu ochroniarzowi swoich dokumentów tożsamości. Jeśli masz wątpliwości, zawsze możesz, chcącego Cię wylegitymować ochroniarza, zapytać o numer jego legitymacji. Natomiast licencjonowany pracownik ochrony jak najbardziej ma prawo prosić Cię o okazanie dowodu, choć tylko w granicach obszarów i obiektów przez niego chronionych.

Policja i Straż Graniczna

Często da się słyszeć komentarze, że policjant nie może żądać okazania dowodu osobistego, jeśli nie ma odpowiedniego nakazu. Nic bardziej mylnego. Policjant w trakcie pełnienia obowiązków służbowych zawsze i w każdej sytuacji może wymagać od Ciebie wylegitymowania się – czy to dowodem osobistym, czy innym dokumentem ze zdjęciem.

Policjant natomiast ma obowiązek podania powodu i podstawy prawnej legitymowania. Mówiąc krótko – zawsze masz obowiązek pokazania dowodu tożsamości legitymującemu Cię policjantowi, a on może go od Ciebie zabrać w celu spisania danych. Ty natomiast masz prawo upewnić się czy to prawdziwy policjant, a nie podszywający się pod niego oszust. Jak? Poproś o okazanie legitymacji. Jej wzór znajdziesz na stronie Komendy Głównej Policji.

O okazywanie dowodu osobistego mogą Cię również prosić funkcjonariusze Straży Granicznej, straży miejskiej oraz Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Mieszkania wynajmowane na krótki okres i hotele

Wynajęcie mieszkania na krótki okres to alternatywa dla wynajmowania pokoju w hotelu. Bywa tak, że osoby, które wynajmują takie mieszkania, wymagają okazania dowodu osobistego. Mało tego, spisują z niego najważniejsze dane lub co więcej, robią jego zdjęcia! Jak mówią: w celu zabezpieczenia się na wypadek zniszczeń, których mógłbyś dokonać.

Pamiętaj, że w żadnym wypadku nie powinieneś zgadzać się na kopiowanie Twoich danych osobowych! Nigdy nie wiesz, kim jest osoba, której udostępniasz swoje dane. A co więcej - nie wiesz co z nimi zrobi. A może zrobić bardzo dużo: od podpisania umowy z siecią komórkową, po wyłudzenie kredytu na Twoje nazwisko.

Dowodu nie zostawiaj również w hotelu. W trakcie meldowania się recepcjoniście dowód okazujesz jedynie do wglądu.

Niechciane kredyty

Co zrobić, jeśli właśnie zdałeś sobie sprawę z tego, że w przeszłości nie stosowałeś się do powyższych zasad bezpieczeństwa? Załóż konto w portalu BIK i sprawdź czy nie ciąży na Tobie kredyt, którego nie zaciągałeś.

Przeczytaj również